წითურა

წითურა გამოწვეულია წითურას ვირუსით, რომელიც ტოგავირუსია და რუბივირუსის გვარის ერთადერთი წარმომადგენელია ადამიანი ერთადერთი ბუნებრივი მასპინძელია. ვირუსს დადებით-სპირალური რნმ გენომი და გლიკოლიპიდური გარსი აღენიშნება. არსებობს მხოლოდ 1 ანტიგენური ტიპი. წითურას ვირუსი იოლად კარგავს აქტივობას ქიმიური აგენტების, დაბალი pH-ის, სიცხის და სიცივის ზემოქმედებით. მისი კულტივირება შეიძლება უჯრედების სხვადასხვა ხაზებით. უჯრედული იმუნიტეტი ვითარდება ინფიცირებიდან 2-4 კვირის განმავლობაში, ხოლო ჰემაგლუტინაციის დათრგუნვა და ვირუსის საწინააღნდეგოდ მიმართული მანეიტრალიზებელი ანტისხეულები პიკს აღწევს დაახლოებით 4 კვირაში. იმუნიტეტი წითურას შემდეგ ძირითადად მთელი ცხოვრების განმავლობაში ნარჩუნდება, თუმცა არსებობს ინფორმაცია განმეორებით ინფექციაზე. დაავადების პროფილაქტიკაში წითურას ვაქცინის ერთჯერადი დოზის ეფექტურობა 97%-ს შეადგენს.[13]McLean HQ, Fiebelkorn AP, Temte JL, et al; Centers for Disease Control and Prevention. Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR Recomm Rep. 2013 Jun 14;62(RR-04):1-34. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr6204a1.htm http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23760231?tool=bestpractice.com აშშ-ში წითურის ინფექციის შემთხვევათა უმრავლესობა შემოტანილია იმ ქვეყნებიდან, სადაც წითურა ენდემურია და ემართება აუცრელ ადამიანებს.

წითურა გადაეცემა ადამიანიდან ადამიანზე მხოლოდ პირდაპირი, ან ჰაერწვეთოვანი გზით ინფიცირებული ბიოლოგიური სითხეებიდან, უფრო ხშირად ნაზოფარინგული გამონაყოფიდან.[8]Lanzieri T, Haber P, Icenogle JP, et al. Rubella. In: Hamborsky J, Kroger A, Wolfe C, eds. CDC The Pink Book: Epidemiology and prevention of vaccine-preventable diseases. Aug 2021 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/rubella.html პაციენტებს შეუძლიათ გამოყონ/ავრცელებდნენ ვირუსს დაინფიცირებიდან 7-30 დღის განმავლობაში (1 კვირის მანძილზე გამონაყარის გამოჩენამდე და გამონაყრის გაჩენიდან 2 კვირის განმავლობაში). ამასთან თანდაყოლილი წითურის სინდრომის მქონე ჩვილები შეიძლება >1 წლის მანძილზე ივნენ გადამდები. ინკუბაციური პერიოდი საშუალოდ 17 დღეს შეადგენს (დიაპაზონი: 12-დან 23 დღემდე), რომლის განმავლობაში ვირუსი მრავლდება ცხვირხახაში და ადგილობრივ ლიმფურ კვანძებში, რის შემდეგაც სისხლით ვრცელდება სხეულში (ორსულ ქალებში, ასევე ნაყოფსა და პლაცენტაში).[6]Centers for Disease Control and Prevention. Rubella (German measles, three-day measles). Dec 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/rubella/index.html სისტემური სიმპტომები ვირუსული ინფექციის შედეგია, მაგრამ ზოგიერთი გამოვლინება (გამონაყარი, თრომბოციტოპენია, ართრიტი) სავარაუდოდ იმუნოლოგიური წარმოშობისაა.

წითურას (გერმანული წითელა) დიაგნოსტიკური კრიტერიუმები და კლინიკური კლასიფიკაცია[1]Centers for Disease Control and Prevention. Rubella (German measles): 2010 case definition. May 2014. http://www.cdc.gov (last accessed 27 February 2017). http://wwwn.cdc.gov/NNDSS/script/casedef.aspx?CondYrID=834&DatePub=1/1/2010%2012:00:00%20AM

აშშ ჯანმრთელობისა და ადამიანთა მომსამსახურების დეპარტამენტის CDC შემთხვევის განსაზღვრების თანახმად, პოსტნატალური წითელასმაგვარი წითურა ხასიათდება:

კლინიკური შემთხვევის განსაზღვრება

• მაკულოპაპულარული გამონაყარის მწვავე დასაწყისი

• გაზომვისას ცხელება > 37.2°C(99°F)

• ართრალგია/ართრიტი, ლიმფადენოპათია, ან კონიუნქტივიტი.

დიაგნოზის ლაბორატორიული კრიტერიუმები

• წითელასმაგვარი წითურას ვირუსის გამოყოფა, ან

• წითელასმაგვარი წითურას IgG ანტისხეულების ტიტრის მნიშვნელოვანი მატება შრატში მწვავე- და გამოჯამრთელების -ფაზებს შორის სტანდარტული სეროლოგიური ანალიზით, ან

• წითელასმაგვარი წითურას IgM ანტისხეულის დადებითი ტესტი (შენიშვნა: ცრუ დადებითი აღენიშნება სხვა მწვავე ვირუსული დაავადების და რევმატოიდული ფაქტორის მქონე ადამიანებს).

შემთხვევის კლასიფიკაცია

• საეჭვოა: გენერალიზებული გამონაყარით მიმდინარე ნებისმიერი დაავადება მწვავე დასაწყისით.

• სავარაუდო: ჩამოჰგავს კლინიკური შემთხვევის განსაზღვრებას მაგრამ არ გააჩნია სპეციფიური სეროლოგიური, ან ვირუსოლოგიური ტესტი, და ეპიდემიოლოგიურად არ არის დაკავშირებული ლაბორატორულად დადასტურებულ შემთხვევასთან

• დადასტურებული: ლაბორატორულად დადასტურებულია, ან ემთხვევა კლინიკური შემთხვევის განსაზღვრებას და ეპიდემიოლოგიურად დაკავშირებულია ლაბორატორულად დადასტურებულ შემთხვევასთან.